آموزش نیکوکاری به کودکان

نیکوکاری فقط بخشیدن مال نیست پرورش قلبی است که در برابر رنج دیگران بی‌تفاوت نمی‌ماند. دوران کودکی بهترین زمان برای شکل‌گیری این روحیه است زیرا ذهن کودک همچون زمین حاصل‌خیزی است که هر ارزش در آن ریشه می‌دواند. آموزش نیکوکاری به کودکان نه‌تنها آن‌ها را مهربان‌تر و مسئول‌تر می‌سازد، بلکه جامعه‌ای انسانی‌تر برای آینده رقم می‌زند. در این ادامه با نگاهی علمی و تربیتی به روش‌ها و اصولی می‌پردازیم که می‌تواند حس نوع‌دوستی را در وجود کودک به عادت تبدیل کند.

اصول و مبانی تربیتی برای آموزش نیکوکاری

پرورش روحیه نیکوکاری در کودکان نیازمند رویکردی هدفمند و تربیتی است. تنها گفتن بخشنده باش کافی نیست کودک باید این ارزش را در رفتار، محیط و روابط اطرافش ببیند و تجربه کند. در ادامه سه اصل بنیادین برای آموزش موثر نیکوکاری به کودکان بررسی می‌شود.

الگو بودن والدین و بزرگ‌ترها

کودکان بیشتر از آنچه می‌شنوند از آنچه می‌بینند می‌آموزند. این اصل در روان‌شناسی تربیتی به‌وضوح اثبات شده است زیرا رفتار کودک در سنین پایین بیش از هر آموزه کلامی، از طریق مشاهده و تقلید شکل می‌گیرد. اگر والدین در زندگی روزمره خود رفتارهای نیکوکارانه مانند کمک به دیگران، احترام به نیازمندان یا حتی گفت‌وگوی مهربانانه با اطرافیان را نشان دهند کودک به‌طور ناخودآگاه این رفتارها را درونی می‌کند و در شرایط مشابه آن‌ها را بازتولید می‌کند.

توصیه مستقیم و صرفا گفتاری مانند باید مهربان باشی یا به دیگران کمک کن، اغلب تاثیر عمیق و پایداری بر کودک ندارد زیرا کودک هنوز درک عملی از پیام‌ها ندارد. اما وقتی والدین خود به صورت عملی در کار خیر مشارکت می‌کنند، اثرگذاری بسیار بیشتر است. مثال‌هایی مانند اهدای لباس‌های سالم و کاربردی به نیازمندان، همراهی کودک در خرید یا بسته‌بندی لوازم برای افراد نیازمند، یا حتی کمک به همسایه‌ای که نیاز به یاری دارد، تجربه‌ای ملموس برای کودک ایجاد می‌کند.

تطبیق نیکوکاری با سن و توانایی کودک

در آموزش نیکوکاری باید سطح درک و توانایی هر کودک را در نظر گرفت. کودک خردسال با مفاهیم پیچیده مالی یا اجتماعی ارتباطی برقرار نمی‌کند، اما می‌تواند یاد بگیرد که اسباب‌بازی مورد علاقه‌اش را با دوستش به اشتراک بگذارد.
در سنین بالاتر می‌توان او را در تصمیم‌گیری‌های کوچک خیریه‌ای مشارکت داد مثلا انتخاب اینکه کمک مالی خانواده صرف چه کاری شود. این حس مشارکت، درک عمیق‌تری از معنای مسئولیت اجتماعی در او ایجاد می‌کند.
نکته کلیدی این است که نیکوکاری باید به اندازه توان و تجربه کودک باشد تا حس اجبار یا خستگی در او شکل نگیرد.

ایجاد فضای گفت‌وگو و توضیح درباره نیازها

یکی از موثرترین روش‌های تربیتی گفت‌وگوی صادقانه با کودک درباره مفهوم نیاز و رنج دیگران است.
وقتی کودک درک کند که در اطرافش انسان‌هایی هستند که امکانات اولیه را ندارند احساس همدلی در او بیدار می‌شود. توضیح موقعیت‌های واقعی (بدون اغراق یا ترس‌زایی) باعث می‌شود کودک بفهمد چرا باید به دیگران کمک کند.
در کنار گفت‌وگو والدین می‌توانند با کتاب‌ها، فیلم‌های آموزشی یا تجربه‌های عملی (مانند بازدید از موسسات خیریه) درک کودک را عمیق‌تر کنند. نیکوکاری زمانی پایدار می‌شود که از درک نه از دستور، سرچشمه بگیرد.

روش‌ها و راهکارهای عملی برای آموزش نیکوکاری

آموزش نیکوکاری به کودکان زمانی مؤثر است که از فضای تئوری خارج شود و در زندگی روزمره آن‌ها جریان پیدا کند. کودک باید نیکوکاری را تجربه کند نه فقط درباره آن بشنود. در ادامه، چند روش عملی و اثبات‌شده برای تقویت این رفتار را برای شما جمع آوری کرده ایم.

کارهای خیر کوچک و روزمره

نخستین گام در آموزش نیکوکاری، ایجاد عادت‌های ساده و مستمر است. کودک می‌تواند با رفتارهای کوچک مانند سلام دادن محترمانه به نگهبان مدرسه، کمک به هم‌کلاسی در جمع کردن وسایل یا کنار گذاشتن بخشی از خوراکی‌اش برای نیازمندان، مفهوم کمک به دیگران را در زندگی خود تمرین کند.
این کارهای به ظاهر ساده، پایه‌ای برای شکل‌گیری نگرش نوع‌دوستانه هستند و باعث می‌شوند نیکوکاری برای کودک به رفتار طبیعی و ناخودآگاه تبدیل شود.

مشارکت در فعالیت‌ها و پروژه‌های خیریه

شرکت در فعالیت‌های خیریه خانوادگی یا گروهی، بهترین فرصت برای تجربه عملی نیکوکاری است.
برای مثال می‌توان کودکان را در جمع‌آوری کمک برای سیل‌زدگان، تهیه بسته‌های حمایتی یا بازدید از خانه سالمندان همراه کرد. وقتی کودک ببیند که کمک او اگر کوچک باشد تغییری بزرگی ایجاد می‌کند حس اثرگذاری و مسئولیت اجتماعی در او تقویت می‌شود.
همچنین مشارکت گروهی در پروژه‌های خیریه باعث می‌شود کودک یاد بگیرد نیکوکاری، یک کار جمعی و اجتماعی است.

صندوق نیکوکاری در خانه یا مدرسه

ایجاد یک صندوق نیکوکاری کوچک در محیط خانه یا کلاس درس، یکی از روش‌های تربیتی موثر برای آموزش مسئولیت اجتماعی است.
والدین یا معلمان می‌توانند به کودک بیاموزند که بخشی از پول توجیبی یا هدیه‌های خود را به اختیار در این صندوق بیندازد. در پایان ماه یا فصل کودک در تصمیم‌گیری برای مصرف آن (مثلا خرید لوازم برای نیازمندان یا حیوانات بی‌سرپرست) مشارکت داده شود.
این روش نیکوکاری را از سطح احساس به سطح رفتار سازمان‌یافته ارتقا می‌دهد و در عین حال حس مالکیت اخلاقی را در کودک تقویت می‌کند.

تشویق و بازخورد مثبت

تشویق موثر یکی از مهم‌ترین اصول در تثبیت رفتارهای اخلاقی است.  وقتی کودک رفتار نیکوکارانه‌ای انجام می‌دهد به جای پاداش مادی بهتر است با تحسین کلامی یا توجه مثبت همراه شود. مثلا به او گفته شود: از اینکه خودت خواستی کمک کنی خیلی خوشحالم.
این نوع بازخورد پیام درونی‌تری منتقل می‌کند کودک یاد می‌گیرد که نیکوکاری برای رضایت درونی ارزش دارد، نه برای تایید شدن از سوی دیگران. تداوم این نوع تشویق باعث می‌شود حس نوع‌دوستی در کودک پایدار بماند و در آینده به بخشی از شخصیت اخلاقی او تبدیل شود.

موسسه خیریه خانه ای بی برای کمک به کودکان دارای بیماری پروانه ای بسته های حمایتی زیادی دارد و شما نیز می‌توانید با پرداخت صدقه آنلاین در این عمل نیک سهیم باشید. در صورت داشتن هرگونه سوالی راجب کمک به کودکان بیمار می‌توانید با کارشناسان خانه ای بی در تماس باشید.